رنگ یکی از جالب ترین جنبه های دکوراسیون است. طراحان دکوراسیون امروزی تقریباً همه قوانین سابق در ارتباط با استفاده از رنگ های گوناگون و ترکیب آنها با یکدیگر را در هم شکسته اند و امروز هر رنگی را می توان در دکوراسیون منزل به کار برد. دیگر مرزها و محدویت های گذشته در کاربرد رنگ ها در دکوراسیون رعایت نمی شوند و شاید به همین دلیل انتخاب مجموعه رنگی دلخواه برای دکوراسیون یک خانه مشکل تر شده باشد. اما هنوز راه هایی برای تشخیص مجموعه رنگی مناسب برای هر خانواده وجود دارد. امروزه بیش از هر چیز به سلیقه و روحیات ساکنین خانه توجه می شود. هر یک از ما احتمالاً ایده هایی درباره رنگ های مورد علاقه خود داریم و انتخاب و سلیقه ما اغلب بهترین راهنما برای انتخاب مجموعه رنگی مناسب برای محل زندگی و منزلمان است. اگر به یک پارچه کنفی رنگ پریده، یک رومیزی بنفش پررنگ و یا لباس هایی به رنگ های زنده و درخشان تمایل دارید اینها می توانند راهنمای شما در انتخاب مجموعه رنگی مناسب برای منزلتان باشند. در قدم اول کلیه لوازمی که در منزل دارید و آنها را به خاطر رنگشان دوست می دارید در یک جا جمع کنید. این وسایل ممکن است عبارت باشند از یک روسری، یک سرویس بشقاب، صابون یا کارت تبریک و یا هر آنچه به واسطه رنگش مورد پسند شما است. کتاب ها و مجله هایی که در رابطه با ترکیب رنگ هستند، تهیه کنید و با مطالعه آنها اطلاعات کافی در رابطه با ایجاد ارتباط میان رنگ های گوناگون کسب کنید.
رنگ هایی که شما می پسندید، ترکیب آنها با یکدیگر در یک مجموعه واحد ، و تأثیر نور موجود در فضا بر آنها عواملی هستند که نتیجه کار را تحت تأثیر قرار می دهند.
هنگامی که رنگ های مورد پسندتان را انتخاب کردید با استفاده از مداد رنگی، مداد شمعی، آبرنگ و یا هر وسیله رنگ آمیزی دیگری که در اختیار دارید آنها را در کنار هم بر روی یک قطعه کاغذ سفید آزمایش کنید. اندازه سطوح رنگی مختلف را تغییر دهید و به آنها کمی سفید برای روشن تر شدن اضافه کنید. به چرخه رنگ مراجعه کنید و با استفاده از آن رنگ مورد نظرتان را یافته در کنار آن امتحان کنید. به خاطر داشته باشید که رنگ های منتخب شما وقتی بر روی سطح دیوارهای اتاق اجرا شوند تاثیری بسیار قوی تر از نمای آنها بر روی یک قطعه کاغذ خواهند داشت. وقتی به یک ترکیب رنگی رضایت بخش رسیدید توجه داشته باشید که تأثیر نور موجود در محیط و شرایط منزل خود را نیز در نظر بگیرید . به عنوان مثال دیوارهای زرد درخشان برای یک خانه آفتاب گیر در منطقه ای با آب و هوای گرم و آفتابی ، بسیار زیبا به نظر می رسند؛ اما همین رنگ بر روی دیوارهای یک اتاق شمالی که از نور طبیعی کمی بهره مند است نازیبا و کسل کننده خواهد بود. در چنین اتاقی استفاده از رنگ زرد خردلی نتیجه ای بسیار مناسب تر خواهد داشت. نور چه از نوع طبیعی و چه مصنوعی باشد تأثیرات مختلفی بر رنگ خواهد داشت و آگاهی از این امر هنگام طراحی رنگ یک فضا ضروری است. دقت کنید که در چه زمانی از روز و به چه میزان نور طبیعی به هر یک از اتاق های شما می تابد و رنگ مورد نظرتان برای هر یک از اتاق ها را در نور همان اتاق بیازمایید. انتخاب رنگِ مناسب برای پوشش دیوارها اولین قدم در طراحی رنگی برای دکوراسیون هر اتاق است ؛ اما شاید یافتن رنگ های متناسب با آن برای دیگر اجزای دکوراسیون کمی مشکل تر به نظر برسد. استفاده از چرخه رنگ، روشی مطمئن برای یافتن رنگ های متناسب با رنگ مورد نظر ماست. چرخه رنگ متشکل از دوازده رنگ است که سه رنگ قرمز، زرد و آبی در آن رنگ های اولیه و رنگ های میان آنها به عنوان رنگ های ثانویه شناخته می شوند. هر رنگ در این چرخه می تواند با رنگ های کناری خود که رنگ های هم خانواده اش محسوب می شوند و همچنین رنگ مقابلش که رنگ مکمل آن است به خوبی ترکیب شده نتیجه ای زیبا و موزون بیافریند. استفاده از رنگ های هم خانواده که در چرخه رنگ در کنار هم قرار گرفته و به اصطلاح همسایه هستند ترکیبی ملایم و هماهنگ را ایجاد می کند که نگاه بیننده را به راحتی از یکی به دیگری رهنمون می شود. استفاده از یک رنگ با میزان کمی از رنگ مکمل آن چنانچه به درستی و در اندازه های صحیح صورت گرفته باشد نتیجه ای درخشان و چشمگیر می آفریند و بر جذابیت مجموعه رنگی حاضر می افزاید و مانع غالب شدن کامل یک رنگ بر فضای اتاق می شود.
در این جا به برخی از اصطلاحات متداول طراحان دکوراسیون در ارتباط با رنگ اشاره می کنیم:
رنگ های آکسان: رنگ های تند و درخشانی که برای زنده کردن و انرژی بخشیدن به یک مجموعه رنگی به آن اضافه می شوند، مانند رنگ صورتی تند چند کوسن و یک جفت شمع در یک اتاق نشیمن که با خانواده رنگ کرم رنگ آمیزی شده است.
رنگ زمینه: رنگ زمینه رنگی است که در بزرگ ترین سطوح و به بیشترین میزان در یک فضا مورد استفاده قرار گرفته است مانند رنگ دیوارهای یک اتاق. رنگ زمینه ، اغلب به عنوان پس زمینه ای برای سایر رنگ های به کار رفته در اتاق مورد استفاده قرار می گیرد و سایر رنگ ها مانند رنگ های آکسان یا متضاد را در خود جای می دهد.
رنگ های متضاد: این رنگ ها در کنار هم تاثیری چشمگیر بر بیننده باقی می گذارند چنان که حتی پس از بستن چشم ها این تاثیر تا مدت کوتاهی در ذهن بیننده باقی می ماند.
رنگ های سرد: این رنگ ها حاوی مقدار زیادی رنگ آبی هستند، به عنوان مثال خاکستری هایی که شامل مقداری رنگ آبی باشند احساس سردی و سرما را در شما ایجاد می کنند در حالی که خاکستری حاوی قرمز یا بنفش قرمز حس گرما را در بیننده القا می کنند و ویژگی دیگری خواهند داشت.
رنگ های مکمل: این رنگ ها که در چرخه رنگ در برابر یکدیگر قرار دارند در کنار هم نمایی چشمگیر و متعادل می آفرینند. این رنگ ها هرگز از یک خانواده نیستند و حداکثر تفاوت را با یکدیگر دارند. به عنوان مثال می توان چند کوسن نارنجی تند را در زمینه ای از رنگ آبی نمونه بارزی از این ترکیب در نظر گرفت.
رنگ های غالب: رنگ غالب همیشه رنگی که در بزرگترین سطوح و به بیشترین میزان در مجموعه ای به کار رفته ، نیست بلکه رنگی است که بیش از بقیه رنگ ها نظر را به خود جلب می کند.
یک خانواده رنگی: شامل مجموعه ای از رنگ ها می شود که به نوعی با یکدیگر مرتبط هستند برای مثال خانواده آبی شامل مجموعه ای از رنگ های آبی است که از یک سو با آبی سبزها شروع می شود و از سوی دیگر به رنگ های آبی بنفش ختم می شود. خانواده قهوه ای از رنگ قهوه ای و قهوه ای خاکستری تا پرده های نارنجی و قرمز را شامل می شود.
رنگ های گرم: این رنگ ها محتوی مقدار قابل ملاحظه ای قرمز هستند. حتی برخی از آبی ها نیز ممکن است به واسطه وجود مقداری قرمز در آنها در این مجموعه جای بگیرند.
رنگ های هم پرده: اینها رنگ هایی هستند مانند رنگ زرد پررنگ و آبی پررنگ ، این رنگ ها لزوماً از یک خانواده نیستند بلکه هر دو دارای میزان مساوی از رنگ قرمز یا آبی هستند و هیچ یک بر دیگری غلبه نمی یابند.
۱. عکس های خانوادگی خود را در آلبوم ها انباشته نکنید. از یک قاب عکس بزرگ خالی یا یک آیینه استفاده کنید و تعدادی از آنها را با سنجاق به قاب وصل نمایید.
2. قفسههای کتاب فقط برای کتاب ها نیستند! بلکه می توانیم آنها را با هر شی دیگری که دوست داریم، به خصوص ظروف سفالی و چوبی تزیین کنیم .
3. از پارچههای رنگی ندوخته و بلند ، یا روسری به جای پرده استفاده نمایید و آنها را بر روی میله بیندازید.
4. یک جام ورزشی یا یک یخدان، می تواند کار یک گلدان را برای شما انجام دهد.
5. یک چهار پایه چوبی قدیمی را می توانیم کنار مبل نشیمن برای گذاشتن کتاب هایی که می خوانیم ، قرار دهیم.
هر خانه ای را می توان با تزیین صحیحِ مبلمان ، گرم و زیبا کرد جایی که بتوان با غرور آن را خانه نامید.
اتاق نشیمن
6 . اسباب و وسایل اتاق نشیمن خود را در فاصله های نزدیک به هم قرار دهید تا صمیمی تر جلوه کند.
7. گاهی می توان از پارچههایی که در منزل است به جای روکش مبل راحتی استفاده کرد تا تغییری در نمای آن داده شود. کافی است آن را روی مبل پهن کنید و گوشه های آن را لابهلای درزها فرو برید.
8 . می توانید تعدادی شمع در اشکال مختلف را جمع آوری کنید و کنار پنجره قرار دهید.
9 . می توانید روی یک تاقچه را پر از مجسمه های کوچولوی زیبا یا بشقابهای قدیمی کنید.
نور صحیح
10 . دقت کنید پردهها در صورت لزوم به گونهای انتخاب شوند که قابلیت ورود نور به اتاق را دارا باشند.
11 . میتوان پایهِ چراغ رومیزی را هر از گاهی با تغییر رنگ ، نو و جدید ساخت.
12 .از روبان ، پارچه یا تور می توانید برای تغییر مدل کلاهک چراغ رومیزی استفاده کنید.
13 . از کلاهکهایی استفاده نمایید که در پایین عرض زیادتری دارند، تا نور به طرف پایین بیشتر تابانده شود و فضایی گرم و لطیف ایجاد گردد.
14 . می توانید با چسباندن کاغذهای طرح و نقش دار روی کلاهک ، فضایی متفاوت خلق کنید.
پردهها
15 . میله پردههای کهنه و قدیمی را می توان با اسپری طلایی و نقره ای دوباره رنگ زد.
16 . می توان از روبان های ساده همراه پارچهها و تورهای رنگی جهت جمع آوری پرده استفاده نمود.
17 . می توان از یک شاخه درشت خیلی ساده ، به عنوان میله پرده استفاده کرد.
18 . استفاده از چندین تخته پرده می تواند ، شکل اتاق را دگرگون سازد، والان ها یا آویزهای سادهِ پارچه ای به این امر کمک می کند.
19 . پارچه های ساده را می توان با نوارهایی از پارچههای رنگی به پردههایی زیبا تبدیل کرد.
بالشتک ها
20 . به عنوان یک تغییر کوچک، می توانید با دامن هایی که دیگر استفاده ندارد، بالشتک ها و کوسن ها را روکش کنید.
21 . چند عدد کوسن را پایین مبل روی فرش قرار دهید تا هنگام خستگی به آن لم دهید.
22 . بالشتک اتاق خود را می توانید ، با تکه دوزی یا برودری که به شکل اسم فرزندتان باشد، زیبا سازید.
رومیزی
23 . یک تکه دوزی زیبا می تواند روکشی خوب برای میز کنار مبل باشد. به علاوه آنچه را که در زیر آن می گذارید ، مخفی می کند.
24 . تکه پارچههای کوچک را می توان به عنوان وسط میزی استفاده کرد.
25 . میز وسط اتاق را با یکی از روسری های بزرگ و پر از رنگ خود آرایش دهید.
26 . گاهی می توان میوهها را به این گونه نیز چید.
27.جایی برای میز تحریر ندارید؟ یک قطعه چوب مثلث شکل را به کنج دیوار متصل کنید، یک صندلی جلوی آن بگذارید. حالا یک میز تحریر دارید.
28 . گوشه ای از اتاق را از کف تا سقف، قفسه بزنید. حالا فضای زیادی برای کتاب ها و تزیین دارید.
29 . از خرید مبلمان بزرگ ، سنگین و تیره رنگ خودداری کنید. مبلمان چوبی روشن و سبک مطمئناً بهتر و زیباتر است.
30. یک تابلو ی بزرگ در اتاق نشیمن بسیار زیباتر از چندین تابلوی کوچک است.
31 . از بافت پارچه های مختلف برای ایجاد فضای روشن و سبک و راحت بهتر می توان استفاده کرد تا از رنگ آنها.
32 . از کمدهایی استفاده کنید که تعداد کشوی زیاد دارند. فضای کشوها را هم می توانید تقسیم کنید.
33 . گاهی یک مبل راحتی با طرح متفاوت در گوشه ای از اتاق می تواند نقطه دنجی برای شما باشد.
34 . هنگام خرید تختخواب سعی کنید، آن را به گونه ای انتخاب کنید که در زیر، کشو و فضای اضافی داشته باشد.
35 . شاید بتوان برای میزهای قدیمی خانه، کشو ساخت.
36 . اگر جایی برای میز کنار تخت ندارید، چراغ مطالعه را می توانید به گونه ای انتخاب کنید که روی دیوار قرار گرفته و محکم شود.
گوناگون
37 . بالای تختخواب، بر روی دیوار، قرار دادن قاب های کوچک عکس یا نقاشی زیباست.
38 . می توانید یک سینی نقرهای را روی میز کنار تخت به عنوان رومیزی قرار دهید.
39 . یک شجره نامه همراه با عکسی از خانواده تهیه کنید و به دیوار بزنید.
40 . یک جعبه با پاکت نامه ، تمبر، چسب، کاغذ و... کنار مبل نشیمن قرار دهید تا در وقت بیکاری یادداشت ها یا نامه های عقب افتاده را بنویسید.
41 . الزاماً نباید وسایل تزیینی را از بیرون خرید، یک مجسمهِ کاغذی یا قاب عکسی که از حلب خالی روغن درست شده است، نمونههای جالبی هستند. 42 . اتاق بچهها را با یک ستاره دنباله دار کاغذی تزیین کنید.
43 . تختخواب ها را با روتختی های رنگی، بافته شده و طرح دار زیبا کنید.
44 . یک چراغ قدیمی، ساعت یا مجسمه که از مادربزرگ به یادگار مانده چهرهِ آشنایی به خانه خواهد داد.
45 . در یک کاسهِ شیشه ای میوههای کاج، دانه های گیاهان، گل های خشک و رنگی را مخلوط کنید و در گوشه ای از اتاق یا روی میز قرار دهید.
46 . گلدان های سفالی خود را با نقوش مختلف رنگ آمیزی و تزیین نمایید.
47 . فضاهای کناری دستشویی و توالت ، محل مناسبی برای نگهداری گیاهان سبز است.
48 . مخلوط صابون های رنگی و گل ها در شیشههای خالی سس و مربا، رنگ های زیبایی می سازد.
49 . یک فرش یا نمد رنگی جلوی در یا زیر میز آشپزخانه بیندازید.
50 . یک روبان و پاپیون زیبا زیر قاب عکس، شکل جالبی ایجاد می کند.
انباری
51 . جعبه های سیگار، بیسکویت و... جای مناسبی برای جمع آوری چیزهای کوچک و عجیب و غریب است.
52 . شیشههای مربا و سس را دور نیندازید، برچسب روی آنها را بکنید و آنها را تمیز نمایید. میخ ها و پیچ ها را درون آن بگذارید.
53 . جا کم دارید؟ تاقچهِ کوچک کنار پنجره می تواند جای مناسبی برای وسایل باشد.
54 . سبدها و وسایلی را که امکان دارد، از سقف آویزان کنید.
آشپزخانه و حمام
55 . وسایل زیبای آشپزخانه را پنهان نکنید، ظروف و لیوان هایی را که دوست دارید در سینی چوبی یا فلزی، گوشهای از آشپزخانه قرار دهید.
56 . از قفسه های چوبی یا فلزی بر روی دیوار استفاده کنید.
57 . روی میز آشپزخانه را با دستمال سفرههای زیبا تزیین کنید.
58 . احتیاجات روزمرهِ آشپزخانه را تا حد امکان درون یک سبد حصیری قرار دهید. هم در دسترس است و هم می تواند زیبا باشد. 59 . شیشهِ اسانس لیمو، پرتقال یا کاج را درون حمام قرار دهید.
60 . پنجرهِ حمام را با یک پرده توری که نوارهای تک رنگی داشته باشد تزیین نمایید. دو پرده برای حمام در نظر بگیرید: پردهِ زیر پلاستیک و پردهِ رو به رنگ روشن یا سفید باشد.
اگر از نور کامل و طبیعی خورشید که گستردگی و کیفیت آن قابل مقایسه با نورهای دیگر نیست صرف نظر کنیم، استفاده از نور آبی مصنوعی و چراغ های روشنایی، به نیازی ضروری و همیشگی تبدیل شده است.
به خصوص نقش نورپردازی در معماری داخلی بسیار مهم و جذاب می نماید. با افزایش کارآیی های صنعت برق و امکانات تکنولوژیک مربوط به آن، استفاده از محصولات وابسته به آن نیز رشد چشمگیری داشته است؛ چنانکه باید اذعان داشت روشنایی، راه را برای یک تحول در شناخت و طراحی معماری باز کرده است. این محصولات که مشتمل بر انواع چراغ ها و سیستم های روشنایی هستند، ابزار اصلی نورپردازی را تشکیل می دهند. با تنوع این ابزار، طراحان با مسئله ای مواجه می شوند و آن انتخاب صحیح وسیله نوری و تعیین محل مناسب برای آن است. چنین مشکلی پیچیده تر از تامین کمی نور است. اگر چه لامپ های عریان قادرند نیازهای کمی نور را به آسانی مرتفع کنند، واضح است که جنبه های دقیق تامین آسایش و نکات ظریف زیبایی شناسی از عهده این وسایل ساده برنمی آید. در حقیقت گره کار در تهیه و تامین نور نیست بلکه تنظیم منابع نوری برای خلق محیط مناسب بصری، مسئله اصلی است.
در بررسی های انجام شده پیرامون استفاده افراد از نور و چگونگی نورپردازی منازل مسکونی خود، اطلاعاتی راه گشا به دست آمده است که راه را برای راهنمایی تولیدکنندگان، طراحان و نهایتاً استفاده کنندگان باز می کند یا باعث سوق دادن آنان به سمت استفاده از منابع نوری مطلوب و راهنمایی عموم به استفاده درست از منابع در اختیار می شود. ابتدا این نکات را مرورکرده و در ادامه، نکاتی را درباره روشنایی عمومی از نظر می گذرانیم. افراد مورد مطالعه در این مبحث در پاسخ به سؤالی در زمینه استفاده از نور عمومی و موضعی در محل زندگی خود اکثراً اذعان دارند که نور عمومی را بیشتر از نور موضعی در محل زندگی خود استفاده می کنند. 75% افراد، نور عمومی و 25% نیز نور موضعی را مورد استفاده قرار می دهند. در مورد استفاده از انواع مختلف چراغ های روشنایی، بازار خرید و استفاده به ترتیب با 50% و 35% و۱۰% در اختیار چراغ های سقفی، دیواری و پایه دار زمینی قرار می گیرد که این خود می تواند موید استفاده بیشتر مردم از نورهای عمومی در محل زندگی خود باشد. رنگ غالب نورهای مورد استفاده نیز حکایت از این دارد که نورهای با رنگ سرد، بیشتر از رنگ های گرم در بین مردم طرفدار دارد. اکثر مصرف کنندگان و خریداران چراغ های روشنایی هنگام خرید محصول مورد نظر، اولویت هایی را برای آن مدنظر دارند که زیبایی منبع نوردهنده، کیفیت نوردهی آن، قیمت و نصب و نگهداری آن، به ترتیب از عوامل دخیل در خرید و جذب مشتریان به محصولات است.
در اینجا به بررسی عواملی می پردازیم که عوامل اصلی در روشنایی محیط هستند. قابلیت دید در ناحیه تامین روشنایی، مهمترین نیاز استفاده کننده در محیط است. این قابلیت به عواملی بستگی دارد که به بعضی از آنها اشاره می کنیم.
شدت روشنایی: برای هر ناحیه تامین روشنایی خاص باید میزان منابعی از شدت روشنایی ایجاد شود. شدت روشنایی در سراسر ناحیه ای که تامین روشنایی آن مدنظر است باید به طور معقولی یکنواخت باشد. این بدان معنی است که سر تا سر اتاق باید به میزان مناسبی روشن شود. این امر به منظور اجتناب از ایجاد نواحی تاریک با وسعت زیاد است که ممکن است در حالتی که شخص بایستی از ناحیه تامین روشنایی مربوط به خود به اطراف نگاه کند بر تطابق چشم اثر بگذارد.
شدت روشنایی باید با استانداردهای مربوطه انتخاب شود.
سطوح مجاور: از تفاوت زیاد در شدت روشنایی سطوح مجاور باید اجتناب شود. تفاوت بین شدت روشنایی سطوح مجاور نباید از نسبت ده به یک تجاوز کند. از این رو درخشندگی اطراف ناحیه تامین روشنایی باید کمتر از درخشندگی خود ناحیه تامین روشنایی باشد؛ در غیر این صورت، قابلیت دید در این ناحیه، مختل می شود.
همچنین ممکن است باعث خستگی چشم شود، زیرا در این حال باید خود را دو برابر شرایط جدید تطبیق دهد. ( مثل هر بار که چشم از صفحه تلویزیون به اطراف منحرف می شود و دوباره به صفحه بر می گردد).
در صورت تداوم این کار، چشم خسته شده و منجر به ناراحتی هایی از قبیل سردرد، خستگی مفرد و غیره می شود.
حفظ شدت روشنایی: به منظور اطمینان از اینکه شدت روشنایی مورد نظر همواره تامین می شود، باید تدابیری برای حفظ شدت روشنایی، تعمیر و نگهداری و تمیزکردن چراغ ها اتخاذ شود.
شدت روشنایی نباید هرگز به کمتر از 80 درصد مقدار توصیه شده افت کند. در طراحی های خوب روشنایی، برای جبران تقلیل نوردهی در نتیجه کهنگی لامپ و تجمع آلودگی روی چراغ ها، شدت روشنایی اولیه، بیشتر از مقدار لازم در نظر گرفته می شود.
کنترل خیرگی چشم: به منظور پیشگیری از ایجاد خیرگی ناراحت کننده چشم ناشی از منابع نوری، درخشندگی آنها در زاویه های دید معمولی باید محدود شود.
لامپ های بدون پوشش، باعث ایجاد خیرگی ناراحت کننده چشم می شوند زیرا درخشندگی آنها معمولاً خیلی زیاد است. این امر در مورد لامپ های فلورسنت بدون پوشش در حالتی که کار مداوم در زیر نور این لامپ ها مورد نیاز است نیز صادق است
هر فضای داخلی اعم از محل کار، تفریح یا سکونت، قابلیت زیبا شدن را دارد؛ تنها بایست چگونه از اصول و عوامل سازمان بندی صحیح بعلاوه کمی ذوق و سلیقه استفاده کرد تا شرایط مناسب و دلخواه پدید آید. شروع کار در فضاسازی و تزئین باید عاری از جنبه های ذهنی و خیال پردازی غیر واقعی باشد. برخورد اول با مساله لازم است با در نظر گرفتن عینیات و امکانات صورت پذیرد. ساختن خانهای در رویا آسان اما در عمل سخت و دشوار است!
هدف از این مقدمه نفی اهمیت و نقش تخیل نیست بلکه منظور ارائه طریقتی است که تخیل نیز مانند سایر عوامل، تحت نظمی منطقی درآید و شکل عنصری سازنده به خود گیرد. به خاطر عوامل متعددی که در شکلگیری یک طرح موقت دخالت داردند اجرای کار نیازمند برنامهای دقیق و منظم است. پیشرفت قدم به قدم و حساب شده از اتلاف دقت و هزینه می کاهد و در نتیجه حاصل کار را پر ثمر میسازد، لذا در طرح اجرائی عواملی چند لازم است مورد نظر قرار گیرد.
عملکرد
اولین عنصری که در شروع باید مدنظر قرار گیرد عملکرد و نحوه استفاده از فضای داخلی است. یک چهار دیواری میتواند به عنوان اطاق خواب، نشیمن، اطاق بچه، آشپزخانه، سالن ورزش، فروشگاه یا اداره شخص معین برای فعالیت مشخص قرار گیرد.... ضروری است با استفاده از عواملی چون نورپردازی و چیدن مبلمان تقسیم گردد تا عملکرد هر یک دقیقآ مشخص گردد.
افراد
نیازهای یک خانواده پر جمعیت با حتیاجات فردی مجرد یکسان نیست. وجود اطفال خردسال قهرآ نوع خاصی تزئین را دیکته میکند خصوصیات روانی افراد خانواده و زمانی را که با هم یا جدا از هم در منزل صرف میکنند نیز از عماملی مهم در ارایش خانه بشمار میرود لذا منظور داشتن سلیقه کلیه اعضای خانواده ضروری است.
آسایش
در نظر گرفتن آسایش ساکنان خانه بیش از زیبائی در دکوراسیون واجد اهمیت است. اطاق زیبا اما غیر قابل استفاده تدریجا به جایگاه ارواح بدل میگردد! محل کار زندگی یا استراحت چنانچه شرایط مناسب و راحتی فراهم ننماید دارای فضای سنگین و کسالت بار شده افراد را از خود گریزان خواهد نمود نقش عمده معماری و تزئین داخلی در حقییقت ایجاد محیطی مناسب برای زیستن و فعالیت های انسانی است.
ویژگیها
منظره اطاق، میزان نور طبیعی و خصوصیات معماری ساختمان از دیگر عواملی هستند که قبل از شروع تزئین باید مدنظر قرار گیرند.این عوامل اجزا ثابتی را تشکیل میدهد که تغییر آنها و پس از اتمام کار دیگران امکان پذیر نیست لذا ترکیب بندی را طوری باید انجام داد که از جنبههای مثبت این ویژگیها حداکثر بهره بردهشود.
نقشه
انجام کار چه در ساختمانی نو و چه تغییر دکور یک ساختمان کهنه باشد باید با در نظر گرفتن شکل فضا و پیاده کردن نقشه آن صورت گیرد. کشیدن نقشه یکی از ضروری ترین اقدامات است. جابجائی مبلمان یا تغییر رنگ بر روی نقشه امری ساده و بدون فرج است اما ارتکاب هر اشتباه پس از اتمام کار به قیمت صرف هزینه اضافی و دوباره کاری است .نقشه نه تنها فضای قابل استفاده را پیشاپیش نمایش میدهد بلکه به کمک ان میتوان تعداد و اندازه اثاثه مورد نیاز را نیز مشخص کرد.
نور
ضمن کشیدن نقشه مناطقی که از آنجا نور طبیعی به داخل تابیده میشود و نواحی تاریک، همچنین تعداد چراغهای سقفی و آباژور با تعیین محل دقیق آنها لازم است مشخص گردند محاسبه رو شنائی عمومی و نقاطی که احتیاج به نور بیشتری برای مطالعه یا کار دارند واجد اهمیت خاصی است.
سطوح
سطوح اصلی اتاق شامل سقف و کف ودیوار ها است؛ پردهها روکش مبل و صندلی، سطح درها و پنجره ها نیز سطوح کوچکتر را تشکیل می دهند. رنگ، نقش، بافت در بزرگ یا کوچک جلوه دادن اتاق موثر است نقوش درهم و رنگهای تند بر سطوح مذکور قدرت جلب توجه بیشتری داشته و فضا را شلوغ و کوچک خواهند کرد.
انسانها از زمانی که زندگی اجتماعی خویش را آغاز نمودند، به دلایل گوناگون، خواه در قالب مراسم آیینی و خواه در قالب بازی یا حرکات هنری، گردهم میآمدند. این گردهمآییها، که بخش مهمی از فعالیتهای اجتماعی بشر از روزگار باستان تاکنون به شمار رفته و میرود، در روند تکاملی تاریخ، با گذشت زمان و پیشرفت و دگرگونی شیوههای زندگی آدمی و شروع زندگی شهرنشینی، شکلهای متفاوتی به خود گرفته و همواره خود را با شرایط اجتماعی دوران مختلف وفق داده است.
آمفیتئاتر ورونا، ایتالیا، 1900
رویدادهای ورزشی نیز از زمان پیدایش تاکنون به عنوان بخش مهمی از این فعالیتهای اجتماعی به شمار میروند. در این میان، مکانهای برگزاری این رویدادها یا همان میدانهای ورزشی (Sport Arenas) همراه با نمایش پیشرفتهای تکنولوژیکی و معمارانه زمان خود، بازتابی از جریانهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و گاه سیاسی زمان خود نیز بوده و هستند.
استادیوم المپیک برلین، آلمان، 1936
در این راستا مسئولان برگزاری هجدهمین دوره بازیهای جامجهانی 2006 فوتبال در آلمان، همزمان با این رویداد مهم جهانی، نمایشگاهی از معماری مجموعهها و استادیومهای ورزشی را با عنوان «معماری و ورزش: از میدانهای باستان تا استادیومهای مدرن»، در موزه معماری مونیخ (Architekturmuseum der TU München) ترتیب دادهاند.
استادیوم فلورانس، ایتالیا، 1929 - 1932
این نمایشگاه از یک سو با هدف نمایش تحولات و تنوع معماریهای مرتبط با میدانهای ورزشی و از سوی دیگر با ارائه مجموعهای از موفقیتهای معماری ـ مهندسی در عرصه سازه استادیومهای ورزشی که منجر به روی آوردن به ساختارهای جدید و ابداع روشهای نوین طراحی و پوشش میادین ورزشی شده است، برگزار میشود.
استادیوم فوتبال باری، ایتالیا، 1987- 1990
مدلها، طرحها، تصویرسازیها، نقاشیها و تصاویر مدارک معماری جمعآوریشده از میدانهای دوران باستان، مکانهای برگزاری تورنمنتها در قرون وسطی، ساختمانهای ورزشی در دوره رنسانس، مجموعهای از سالنهای ورزشی طراحی شده در قرن 19 و 20 و همچنین استادیومهای ورزشی طراحی شده برای المپیک از موارد به نمایش در آمده در این نمایشگاه میباشند.
مرکز خبری استادیوم کریکت لندن، انگلیس، 1994 - 1999
با آگاهی از این نکته که ورزش به عنوان یک فاکتور اقتصادی قدرتمند و یک رویداد رسانهای فراگیر و تاثیرگذار، نقش عمدهای در روند تحولات جهانی ایفا میکند، میتوان با سرمایهگذاری در حوزه معماری ورزش به نتایج مطلوبی در مسیر توسعه جهانی دست یافت. با مروری بر آثار خلاقانه معماران پیشرویی چون پیر لوییجی نروی (Pier Luigi Nervi) کنزو تانگه (Kenzo Tange)، رنزو پیانو (Renzo Piano)، زاها حدید (Zaha Hadid)، نورمن فاستر (Norman Foster)، هرزوگ و دمورن (Herzog & de Meuron)، گروه فیوچر سیستمز (Future Systems) و بسیاری دیگر، میتوان به اهمیت معماری در حوزه ورزش و لزوم توجه به این مهم پی برد.
استادیوم آلیانز آرنا مونیخ، آلمان، 2005
واژه بیونیک نخستین بار توسط سرگرد جک استیل ،افسر هنگ هوانوردی ارتش امریکا،به کار برده شد.وی علم سیستمهایی را که شالوده ی آنها سیستمهای زنده است یا خصوصیات سیستمهای زنده را دارند یا به سیستمهای زنده می مانند را علم بیونیک نامید.....
معماری بیونیک و الهام از طبیعت:
...بشر از ابتدا سعی کرده برای ساخت و طراحی مکانها و وسایل مورد نیاز خود از طبیعت و محیط زیست اطراف خود الهام گیرد.به عنوان مثال ساختمان بدن خفاش برای لئونادو داوینچی ایده ای بود که بتواند ماشین پرنده را طراحی کند یا نیروی عضلانی و در عین حال سرعت زیاد دلفین ها جرقه ای برای ساختمان زیر دریایی بود یا تارهایی که عنکبوتها می بافند برای ساخت نمایشگاه مونترال ، اثر فرای اتو ، به کار گرفته شد.(1)
.... معماری را می توان علم حیات مصنوعی نامید، علمی مانند آنچه در جهان طبیعت ونظام تکرار و پاسخ اصول بیولوژیکی و ژنتیکی اتفاق می افتد.
.... معماری بارها از ساختار ها و اشکال طبیعی و طبیعت الهام گرفته است که اخیرا این روند بیشتر در منطق درونی و مورفولوژی پروسه های طبیعی دیده می شود تا ظاهر آنها....
ذهنیت بیونیک و ارگانیک مهمترین روند قرن بیستم بوده و سالیوان،رایت و لوکوربوزیه همگی روی تشابهات بیولوژیکی کار می کردند...
...جنبش معماری بیونیک شکل چهار ضلعی و منتظم ساختمانهای سنتی را برای پدید آوردن ساختمانهای بیولوژیکی و جهان طبیعی نفی می کند.نتیجه ی این دیدگاه مجموعه ای از ساختمان های منحصر به فرد با قالبهای بیولوژیکی و ریاضی می شود...
آثاری که به سبک بیونیک طراحی شده اند:
از جمله آثار سانتیگو کالاتروا که به این سبک طراحی شده (با الهام از آناتومی انسان)می توان برج تورنینگ توروسو(turning torso) موزه هنر میلواکی(milwaukee art museum) ،شهرک علوم و فنون (city of art&sciences)و ساختمان آسمان نمای آن که هر یک به نوعی از طبیعت الهام گرفته اند.
دیگر آثار این سبک عبارتند از:
_برج بیونیک( bionic tower )
_دروازه جهان( arc of world) اثر گرگ لین از پیشگامان معماری بیونیک
_ساختمان ضد دود (anty smoge) اثر ونسان کالیباوت
_برج فراز پل رابلینگ (ascent at robling bridge) اثر دانیل لیبسکیند
_مرکز تجاری بیرمنگام(selfridges)
به ترتیب از چپ به راست: ساختمان ضد دود - urban cactu rotterdam - مرکز خرید بیرمنگام - تورنینگ توروسو
برج فراز پل رابلینگ
تورنینگ توروسو
ساختمان ضد دود
امروز هرجا سخن از تکنولوژی به میان میآید، تصویر همان دستاوردهای مهم تکنولوژی که پاسخگوی نیازهای اساسی برای انسان امروز و آینده است، به ذهن میآیند، اما اگر کمی به مسیر تکنولوژی دقت کنیم کم و بیش به منشاء برخی پدیدهها پی میبریم، به اینکه مثلاً هر پدیده صنعتی یا ساختمانی از کدام الگوی زنده طبیعت الهام گرفته است.
سالهاست که محققان در پی اثبات علیت و موجودیت این ارتباط هستند تا از طریق آن چگونگی شکل گرفتن سیستمهای مختلف زندگی را بررسی و توجیه کنند و هم آنها هستندکه از رهاورد این تحقیقات، با تلفیق دو واژه «بیولوژی» و «تکنیک»،علم «بیونیک» را به عنوان دانشی که مسایل فنی را از راههای زیستی حل میکند، بنا نهادهاند.
اگر چه خود بیونیک هنوز به عنوان یک علم نوپاست، اما فعالیت بیونیکدانان را که همواره در جستجوی یک الگوی زنده برای توجیه هر پدیده هستند، میتوان در حوزه علوم کاربردی مطرح کرد.
چارلی لوکستون از پیشگامان عرصه معماری بیونیک نقطه تمرکز معماران بیونیک را استفاده به جا از مواردی در طبیعت میداند که موجب استحکام ساختمان و ایجاد تنوع و آرامش در فضا میشود.
روح بخشیدن به ساختمان یکی از تمایلات معماری بیونیک است که طراحان این رشته با توجه به قدرت سازه برای تنفس (زندهنمایی)، به کمک خطوط مستقیم یا منحنی خالص و القاء آهسته تمامیت سازه به آن دست پیدا میکنند و مهمترین چیز برای معماری بیونیک آن است که ساختمان بتواند زنده بودن خود را القاء کند.
یکی از بهترین طرحهای شناخته شده از علم بیونیک اثر لئوناردو داوینچی نقاش معروف است که ماشین پرنده را براساس ساختمان بدن یک خفاش طراحی کرد. استدلال او این بود که خفاش دارای بال کاملا پوشیدهای است که هوا را از خود عبور نمیدهد و دارای پوستی پرده مانند است که آن را تقویت میکند.
حدود 400 سال بعد از طرح داوینچی ، ماشین پرنده توسط کلمنت آدر با الهام از خفاش ساخته شد و در سال 1890 تا ارتفاع 15 متری پرواز کرد.
در ساخت زیردریاییها نیز از بدن دلفین الهام گرفته شده است. این جانور با نیروی عضلانی کم میتواند به سرعت در آب حرکت کند و راز این حرکت در پوست دو لایه بدنش است. لایه پوست بیرونی قابل ارتجاع و لایه پوست درونی شبیه یک رشته لوله پر شده از ماده اسفنجی است.
این ویژگی باعث میشود تلاطم ناشی از جریان پرفشار آب چندان محسوس نباشد، زیرا پوست قابل ارتجاع بیرونی، فشار را به لایه اسفنجی و تراکمپذیر درونی که مانند فنر عمل میکند منتقل میکند، به طوری که جریان پرتلاطم پیش از آن که فرصتی برای پیشروی پیدا کند از بین میرود و به همین دلیل است که در طراحی زیردریایی، جدار آن را مانند پوست دلفین میسازند.
نمونههای معماری
بناها در معماری بیونیک یا معماری طبیعی یا با استفاده از مواد شکننده و نا پایدار ساخته میشدند یا در دل یک حفره طبیعی که در زمین یا صخره شکل گرفته. یکی از این مکانهای طبیعی، غارها بودند.
معماری غاری که به طور عمده در قالب معماری مقابر جلوه کرده، از عصر باستان وجود داشته و به عنوان بارزترین نمونههای آن میتوان به مقبره کاتوکومب رم و ناپل و مقبرههای لبنان اشاره کرد.
کلیساهای سنگی در ارمنستان و نیز غارهای بسیار بزرگ مسکونی مکشوف در گورمه ترکیه و ماترا در جنوب ایتالیا نیز از دیگر نمونههای این سبک معماری هستند. این بناها احتمالا چیزی شبیه به لانههای بزرگ موریانهها که هزاران موریانه را در خود جای میدهند، بودهاند.
علاوه بر این معماری گلی یا خاکی را نیز میتوان یکی از شاخههای معماری طبیعی در نظر گرفت. شهرهای قدیمی و تاریخی همچون صنعا در یمن یا ساختمانهای گلی دو گون در مالی نمونههایی از این سبک هستند.
در عصر حاضر
از گرمترین نقطه دنیا تا سردترین نقطه، سعی در الهامگیری از طبیعت دیده میشود. در کلبههای برگ و چوب بومیان آمازون، بناهای کاهی اقوام مختلف آفریقایی یا در کلبههای اسکیموهای بومی آلاسکا و گریلند نیز الهام از طبیعت به وضوح دیده میشود، به عنوان نمونههای غیربومی نیز میتوان به طراحی ساختمان مرکزتحقیقات لندن اشاره کرد که از گیاهی به نام لوتوس الهام گرفته شده است.
از لحاظ ساختار و شکل کلی نیز، بنای استادیوم المپیک مونیخ قابل توجه است. همچنین بانک کارمرز در فرانکفورت آلمان، ساختمان اینونیک در کمبریج و پروژه همزیگری صنعتی kalundborg در دانمارک از مشهورترین نمونههایی هستند که در آنها از سبک بیونیک برای طراحی و ساخت بنا استفاده شده است.
تقلید از طبیعت مزایای بسیاری دارد. فرض کنیم هر جاندار کنونی محصول چندین میلیون سال تکامل است، در این فاصله زمانی طبیعت هر چه را که با هدف ویژهاش سازگاری نداشته از بین برده است و این امیدواری را بوجود آورده که بشر بتواند با مطالعه فرآیند تکامل، مکانیسمهای جدید فناوری را از روی موجودات زنده نسخهبرداری کند.
ساخت هواپیماهای تیزپرواز با الهام از بال پرستو و بادقپک و ساخت رایانه با الهام از مغز و فکر انسان نمونههای بارز دیگری از کاربرد علم بیونیکی برای ساخت فناوریهای جدید است