پرسشهای متداول درباره سونامی جنوب شرق آسیا

اندازه گسل خوردگی (شکستگی) که باعث ایجاد این زمین لرزه شد، چقدر بوده است؟
رآورد اولیه ای که از اندازه شکستگی عامل زمین لرزه شد، از طول منطقه، ابعاد زمین لرزه های تاریخی و مطالعه امواج الاستیک ایجاد شده توسط زمین لرزه پس لرزه بدست آمد. پس لرزه ها اشاره به این موضوع داشتند که شکستگی زمین لرزه دارای حداکثر طول 1200 تا 1300 کیلومتر موازی با دراز گودال سوندا (Sunda Trench) و عرض بیش از 100 کیلومتر ستونی از منبع زمین لرزه بود. تمام تخمین های اولیه منتج از مطالعه امواج الاستیکی، بیانگر این مطلب بودند که لغزش اصلی در 400 کیلومتری جنوب شکستگی متمرکز شده است.

بیشترین جابجایی کف دریا در بالای منشاء زلزله جنوب شرق آسیا چقدر بوده است؟

جابجایی سطح زمین تا حدی کمتر از جابجایی روی گسله عامل زلزله در عمق است، بلوکپوسته زیر کف دریا و یا روی گسله لرزه زا تقریبا 10 متر به سمت غرب جنوب غرب حرکتداده شده و چندین متر برپایی حاصل کرده است.

چرا بزرگای اعلام شده برای این زمین لرزه تغییر کرد؟

زمانیکه مکان وقوع زمین لرزه به سرعت مشخص می گردد، تعیین بزرگای آن کمی با مشکلروبرو می شود. دلیل امر اینست که مکان وقوع زمین لرزه، براساس اندازه گیری زمانرسیدن امواج لرزه ای به یک ایستگاه مشخص می گردد. از طرف دیگر، بزرگا براساس دامنه این امواج اندازه گیری می شود. دامنه موج لرزه ای در ایستگاه های اندازه گیری حتی بیشتر از زمان رسیدن امواج متغیرند. بنابراین در اعلام بزرگترین بزرگای اندازه گیری شده، تاخیر وجود دارد. برای زمین لرزه های بزرگتر بایستی چندین ساعت کار ثبت امواج ادامه داشته باشد تا بتوان بزرگای دقیق را تعیین کرد. در رابطه با زمین لرزه 9 ریشتری سوماترا- آندامان، روشهای جدیدی تعریف و اصلاح شد. این مسئله باعث شد که اعلام بزرگای واقعی این زمین لرزه تا روز بعد به تعویق بیفتد.

چگونه وقوع زمین لرزه 9/8 ریشتری در جنوب آسیا، احتمال وقوع زمین لرزه بزرگ دیگری را بالا می برد؟

پیشامد چنین زمین لرزه ای موجبات توزیع مجدد استرس تکتونیکی را در امتداد و در نزدیکی مرز میان پلیت هند و پلیت برمه فراهم خواهد کرد. در برخی مناطق، این توزیع مجدد فشار بعنوان فاکتور کاهنده زمانی وقوع زلزله بزرگ بعدی عمل خواهد کرد.

تا کنون چند زمین لرزه با بزرگای بزرگتر از 8 ریشتر در ناحیه جنوب شرق آسیا اتفاق افتاده است؟

از سال 1900 و تا قبل از زلزله 26 دسامبر ، بزرگترین زلزله اتفاق افتاده درطول زون فرورانش ،از سوماترا تا جزایر آندومان ( Andaman) در سال 2000 اتفاق افتاده است و دارای بزرگای 7.9 و همینطور زلزله ایی با بزرگای 8.4 در سای 1797 و زلزله ایی با بزرگای 8.5 در سال 1861 و زلزله ای دیگر در 1833 با بزرگای 8.7 ریشتر . در هر سه بخش گسیخته شده زون فرو رانش که توسط زلزله های فوق ایجاد شده اند ،درجنوب زلزله کنونی اتفاق افتاده اند . و جالب اینکه اعتقاد بر اینست زلزله های سالهای 1797 و 1833 حدودا در یک محل و با فاصله زمانی فقط 36 سال بوده اند . شواهد دیرین شناسی نشانگر این مطلب است که زلزله های بزرگ حدودا هر 230 سال یکبار اتفاق می افتند.

چه مقدار انرژی در نتیجه وقوع این زمین لرزه، آزاد شد؟

انرژی آزاد شده این زمین لرزه برابر است با 20*10^17 ژول (20 ضربدر 10 به توان 17(  که این میزان انرژی برابر است با انرژی آزاد شده در اثر انفجار 475000 کیلوتن (475 مگاتن( TNT  که معادل انرژی آزاد شده از انفجار 23000 بمب اتمی است که در هیروشیما منفجر شد.

چه سونامی های مهم دیگری در این منطقه اتفاق افتاده است؟

1) 10/2/1797 بخش مرکزی در سوماترای غربی. بزرگترین زلزله نزدیک پادانگ و در منطقه ای در 2-/+ درجه ای پادانگ استوایی اتفاق افتاد و ساحل بوسیله امواج سهمگین مورد حجوم قرار گرفته و بیش از 300 نفر کشته شدند.

 2) 24/11/1833 ساحل جنوبی سوماترای غربی. گسیختگی بزرگی از یک تا شش درجه عرض جنوبی ایجاد کرد و امواج سونامی ایجاد شده تمامی سواحل جنوبی سوماترای غربی را مورد هجوم قرار داد و تعداد کثیری را کشت.

 3) 5/1/1843 زلزله نیرومند غرب سوماترای مرکزی امواج سهمگینی را از سمت جنوب شرق ایجاد کرد که تمام سواحل جزیره نیاس را مورد حجوم قرار داده و تلفات زیادی گرفت.

 4) 16/2/1861 یک زلزله بزرگ و استثنایی و سونامی حاصل از آن تمامی ساحل غربی سوماترا را مورد حجوم قرار داده و چندین هزار نفر را کشت.

 5) 1883 در اثر فوران آتشفشان کراکاتوا و سونامی حاصل 36 هزار نفر کشته شدند.

زمین لرزه اتفاق افتاده چه تاثیری بر چرخش زمین گذاشته است؟

نتایج تحقیقات دانشمندان نشان می دهد که در اثر زلزله 6 دی ماه 1383 تغییراتی در که نتایج آن عبارت است از : تغییرات در طول روز : 2.676 - میکرو ثانیه

 تغییرمحور چرخش زمین : X = 0.670 میلی آرک ثانیه

تغییر در محور چرخش زمین : Y=0.475 میلی آرک ثانیه

 از آنجا که طول شبانه روز را می توان با دقت حداکثر 20 میکروثانیه اندازه گیری نمود لذا می توان گفت تغییری که در میزان طول شبانه روز ایجاد گردیده است کوچکتر از آن است که محسوس باشد و همینطور این مطلب در مورد میزان جابجایی محور چرخش زمین نیز صادق است به این مفهوم که مقدار تغییر آن کوچکتر از 0.82 میلی آرک ثانیه است که میزان را به سختی می توان کشف نمود .

زلزله تهران ، فاجعه بشری

روزنامه ها از قول یکی از اساتید دانشگاه (دکتر عکاشه ) نوشته بودند که در صورت بروز زلزله با قدرت بالای ۷ ریشتر هفتاد در صد خانه های تهران ویران خواهد شد. بسیاری از ما که آثار زلزله را از طریق تصاویر منتشره در مجلات یا فیلم، خبر و تلویزیون می شناسیم زلزله مترادف است با آوار و ویرانی ساختمانها و اجسادی که بین آوار گیر کرده اند و فرشهای نیمه پاره و وسایل در هم شکسته.

در طول تاریخ بشریت شهرهای زیادی هستند که دراثر بروز زلزله به کل از بین رفته اند به طور مثال در چین به سال ۱۹۲۰ زمین لرزه ای با قدرت ۵/۸ ریشتر باعث از بین رفتن چند شهر و کشته شدن۲۰۰۰۰۰ نفر شد. یا زلزله ۱۹۸۷ مراکش که شهر کوچک اقاریر را به کل ویران کرد و یک سوم اهالی شهر را کشت یا زلزله ۱۷۵۵ لیسبون پرتقال که با قدرت ۷/۸ریشتر باعث کشته شدن ۶۰۰۰۰ نفر و ویرانی کامل شهر شد.
حقیقت این است که در حال حاضر قسمت اعظم ویرانی و کشتار در اثر زلزله در شهری مثل تهران که لوله کشی گاز بدون هیچ ضابطه أی انجام گرفته است در اثر آتش سوزی خواهد بود و نه ویرانی ناشی از تخریب خانه ها. هشت مرکز در تهران وجود دارد که وظیفه تحت فشار قرار دادن گازها در لوله به عهده این هشت مرکز است گاز برای اینکه در لوله ها جریان یابد تا حد مایع شدن تحت فشار قرار خواهد گرفت. قرار است هشت کارمند ( یا بیشتر) در صورت بروز زلزله جریان گاز لوله ها را با احساس اولین حرکات جدی زمین قطع کنند. در ژاپن این مهم به عهده دستگاهی ارزان قیمت و بسیار دقیق است که از این دستگاهها حتی در کنتور ورودی خانه ها هم نصب شده است و در صورت لرزش زمین خود به خود جریان گاز داخل لوله قطع خواهد شد. حتی اگر به فرض محال هر هشت کارمند نمونه در صورت بروز زمین لرزه به موقع و سر وقت جریان گاز را قطع کنند باز هم در اثر لغزش زمین در محل گسلهای تهران ( که کم هم نیست) شاهد شکستگی لوله گاز خواهیم بود گاز باقیمانده در لوله آنقدر است که شهر را به آتش بکشد. سوخت لازم برای سوزاندن شهر در تهران به خوبی مهیا است. از ماشینهای پر بنزین گرفته تا مخازن پمپ بنزین که حتی یکی از آنها برای زلزله ایمن سازی نشده اند و چوب و وسایل چوبی داخل منازل و فرشها و حتی آسفالت خیابانها که درحرارت خاصی خواهند سوخت. آتش سوزی در صورتی که مهار نشود به سرعت گسترش خواهد یافت. ضرب المثلی قدیمی میگوید شعله شعله را پیدا میکند.
از طرفی به دلیل در هم شکستگی گسل جریان آب ورودی به شهر تهران قطع خواهد شد. در اثر شکستن سدکرج بخش زیادی از کرج زیر آب خواهد رفت و شرق تهران نیز به همچنین. اما آب برای خاموش کردن غرب و مرکز و شمال تهران در دسترس نخواهد بود. به عبارت دیگر آتش اینقدر میسوزاند تادیگر شیئ قابل سوختنی باقی نماند. این یعنی تخریب بیش از ۹۰در صد تهران.
در صورت بروز زلزله در تهران اگر جزو افرادی بودید که بدون هیچ زخمی سالم ماندید و اگر توصیه های ایمنی قبل از زلزله را درست رعایت کردید امیدی نداشته باشید که از دست بیل و کلنگتان کار چندانی برای نجات جان عزیزانتان بر بیاید. لودر و جرثقیلهای عظیمی که برای این کار لازم است به هیچ جای این کلان شهر نمیرسد. اما توجه داشته باشید که شعله آتشی که در دور دست به چشمتان میاید با سرعتی بیش از ان که به تصور آید به شما نزدیک میشود. به راحتی اتحاد چند شعله باعث در محاصره قرار دادن افراد میشود و این یعنی سوختن زنده زنده در آتش یا خفگی در اثر استنشاق دود.
پیش بینی می شود در صورت بروز زلزله در تهران دو میلیون نفر در دم کشته شوند و دو میلیون نفر در هفته اتی. این پیش بینی که ظاهرا بسیار خوش بینانه است در عین حال فاجعه است. در طول تاریخ بشر هیچگاه میزان کشتار انسانها در اثر سوانح طبیعی از ۴۰۰هزار نفر فراتر نرفته است و در صورت بروز این فاجعه در تهران همانطور که در طی این سالها در بسیار زمینه های منفی رکورد زدیم عددی به دست میاید که بعید است هیچگاه در آینده این عدد تکرار شود. بزرگترین فاجعه تاریخ بشری.

اندازه گیری زلزله

برای آگاهی از میزان تاثیر هر پدیده لازم است تا بتوانیم به نحوی آن را به صورت کمی بیان کنیم. برای کمی کردن اندازه زلزله، از دو روش مختلف استفاده می­شود؛ یک روش بر اساس اندازه گیری دستگاهی (بزرگای زلزله) و دیگری به واسطه تاثیر پذیری دست سازهای بشر از زلزله (شدت زلزله). شدت زلزله در هر مکان متفاوت است و با دور شدن از کانون زلزله کم می شود، در حالی که بزرگای زلزله همواره ثابت است و ربطی به دور شدن از کانون ندارد (چرا که با کل انرژی آزاد شده مربوط است).

بزرگای زلزله:

بمنظور اندازه گیری زمین لرزه و بدست آوردن معیاری برای مقایسه و سنجش زمین لرزه ها، از بزرگای زلزله استفاده می­شود که می­توان آن را با در نظر گرفتن دامنه نوسانات روی نگاشت محاسبه نمود. مقیاس های متفاوتی برای اندازه گیری بزرگای زلزله وجود دارد. اولین مقیاس بزرگا، توسط چارلز ریشتر در سال 1935 برای زلزله های جنوب کالیفرنیا تعریف شد که بزرگای محلی یا ML  نامیده می­شود. علاوه بر مقیاس ریشتر، مقیاسهای مختلف دیگری نیز وجود دارند که هر کدام کاربردهای خاص خود را در مهندسی زلزله و زلزله شناسی ایفا می­کنند. هر زلزله فقط و فقط یک بزرگا دارد و بزرگا با فاصله از محل وقوع زلزله تغییر نمی یابد.

ذکر این نکته ضروری است که بزرگای زلزله، به تنهایی نمی­تواند معیاری برای سنجش میزان خرابی در زلزله باشد. همانطور که گفته شد، بزرگای زلزله فقط بر اساس میزان انرژی آزاد شده در زلزله محاسبه می­گردد و عمق و یا سایر پارامتر­ها در محاسبه آن دخیل نمی­باشد. از این رو دو زلزله با بزرگا های یکسان ولی عمق های متفاوت میزان خرابی های متفاوتی را به بار می­آورند. چرا که با عمیقتر شدن کانون زلزله، امواج لرزه ای فاصله بیشتری را تا سطح زمین طی می­کنند که در این فاصله مقداری از انرژی آزاد شده کاهیده شده و از بین می­رود. باید توجه داشت که زلزله های ایران، اغلب از نوع کم عمق می­باشند، لذا انتظار می­رود میزان خرابی و آسیب ناشی از این زلزله­ها بیشتر باشد.

شدت زمین لرزه:

شدت یک زمین لرزه در یک مکان خاص بر مبنای اثر های قابل مشاهده زمین لرزه در آن مکان تعیین می شود. دقت در تعیین شدت زلزله به دقت مشاهده کننده وابسته است. تخمین شدت وسیله مفیدی برای تخمین اندازه زلزله های تاریخی است، بویژه در ناحیه هایی نظیر کشور ما که کشوری باستانی و با میراث تاریخی و  فرهنگی کهن است و لذا اطلاعات مهمی می توان از زلزله های روی داده در زمانی که ثبت تاریخی وجود دارد به دست آورد.  مقیاسهای مختلفی برای تعیین شدت زمین لرزه همانند مقیاس مرکالی اصلاح شده، MSK، EMS98 و ... ارائه شده است.

تعیین شدت زمین لرزه بدین ترتیب است که برای هر کدام از مقیاس ها جدولی تهیه شده است و بر اساس آن میزان آسیبهای ناشی از زلزله بر سازه های مختلف ارائه گردیده است و مشاهده گر با تطبیق خسارتهای به وجود آمده از زلزله با موارد ذکر شده در جدول، شدت زلزله را تعیین می­کند.

رده بندی شدت مرکالی (اصلاح شده)  MMI

بزرگی	شدت	تأثیرها
1	I	احساس نمی شود
2	II	توسط شخص در حال استراحت یا در طبقات بالای ساختمان احساس می شود.
3	III	در داخل ساختمان احساس می شود. اشیاء آویزان تکان می خورند ارتعاشی مثل گذر کامیونهای سبک دارند. مدت لرزش قابل برآورد است. ممکن است زلزله به حساب نیید.
4	IV	اشیاء آویزان تاب می خورند. ارتعاشی مثل گذر کامیونهای سنگین یا احساس ضربتی مثل برخورد یک توپ سنگین به دیوار دارد. ماشینهای پارک شده تکان می خورند. پنجره ها، بشقابها و درها به صدا در می آیند. شیشه ها به صدا در می آیند. ظروف سفالی به هم می خورند. در حد فوقانی IV دیوارهای چوبی و قابها ترک بر می دارند.
5	V	در خارج ساختمان احساس می شود. جهت آن قابل برآورد است. افراد خواب بیدار می شوند. مآیعات به حرکت در می آیند و برخی از آنها به خارج ظرف خود می ریزند. اشیاء ناپآیدار کوچک جا به جا یا واژگون می شوند. درها تکان         می خورند و باز و بسته می شوند. ساعتهای آونگی متوقف شده، به حرکت آمده یا سرعتشان تغییر  می کند.
6	VI	توسط همه احساس می شود. بسیاری متوحش شده و از ساختمانها خارج می شوند. اشخاص به طور نامتعادلی حرکت می کنند. پنجره ها، بشقابها و ظروف شیشه ای می شکنند. اشیاء، کتابها و چیزهای دیگر از قفسه ها به خارج می ریزند. عکسها از دیوارها فرو می افتند. مبلها جا به جا شده یا واژگون می شوند. گچهای ضعیف یا ساختمانهای نوع D  ترک بر می دارند. زنگهای کوچک کلیساها و مدارس به صدا در می آیند. درختان و بوته ها تکان می خورند.
7	VII	آیستادن مشکل می شود.توسط رانندگان وسآیل نقلیه احساس می شود. اشیاء آویزان شدیداً نوسان می کنند. مبلها و وسآیل چوبی می شکنند. بناهای نوعD  صدمه می بینند و ترک بر می دارند. دودکشهای ضعیف در محل اتصالشان به سقف می شکنند. قطعات گچ، آجرهای سست، سنگ و کاشی سقوط می کنند، برخی از بناهای نوع Cترک بر می دارند. امواج آب در سطح حوضها و آبگیرها گل آلود می شود. لغزشها و حفرات کوچکی در سواحل شنی و ماسه ای ایجاد می شود. زنگهای بزرگ کلیساها به صدا در می آیند.نهرهای آبیاری صدمه می بینند.
8	VIII	هدآیت وسآیل نقلیه مشکل می شود. بناهای نوع C صدمه می بینند و بخشی از آنها فرو می ریزند. به بناهای نوع B کمی صدمه وارد می آید بناهای نوع A  بدون صدمه باقی می مانند. گچ کاریها و برخی از دیوارها فرو می ریزند. دودکشها و بناهای یادبود، برجها و مخازن مرتفع می چرخند و فرو می ریزند. دیوارهای جداکننده ای که محکم نباشد از محل خود خارج می شوند. شمعهای فرسوده شده می شکنند. شاخه های درختان می شکنند. میزان دما و جریان آب چشمه ها و چاهها تغییر می کند. در زمینهای مرطوب و دامنه های پرشیب ترکهآیی آیجاد می شود.
9	IX	عموم مردم احساس وحشت می کنند.بناهای نوع D کاملاً تخریب می شوند،بناهای نوع C به شدت صدمه می بینند و گاه کاملاً فرو می ریزند،بناهای نوع  Bبه طور جدی صدمه می بینند.ساختمانهای پیش ساخته،اگر خوب به هم متصل نشده باشند،از محل پی جا به جا می شوند مخازن شدیداً صدمه می بینند.لوله های زیرزمینی می برند.ترکهای آشکاری در زمین ایجاد می شود.در زمینهای آبرفتی،ماسه و گل به خارج فوران می کنند.
10	X	پی اغلب بناهای معمولی و پیش ساخته تخریب می شود. برخی از سازه های چوبی خوب ساخته شده و پلها تخریب می شوند. سدها و خاکریزها صدمه جدی می بینند. زمین لغزه های بزرگ به وقوع می پیوندد. آب از ساحل کانالها، رودخانه ها، دریاچه ها و غیره به خارج می ریزند. ماسه و گل در سواحل و زمینهای هموار به طور افقی جا به جا می شوند. ریلهای راه آهن کمی خم می شوند.
11	IX	ریلها به شدت خم می شوند. خطوط لوله زیرزمینی کاملاً از سرویس خارج می شوند.
12	XII	خسارت تقریباً به طور کامل است. توده های سنگی بزرگ جا به جا می شوند. اشیاء به هوا پرتاب می

ارزیابی آسیب پذیری لرزه ای ساختمان

برای ارزیابی آسیب پذیری لرزه ای ساختمان های موجود چند روش به کار گرفته می شود، در یک دسته بندی می توان این روش ها را به: 1- روش های ارزیابی کلی 2- روش های ارزیابی کیفی 3- روش های ارزیابی کمی تقسیم کرد. روش های ارزیابی کلی : این روش ها عموما با هدف تهیه اطلاعات لازم برای برنامه های مدیریت شهری و مدیریت بحران قابل استفاده اند. در این روش ها با استفاده از تجارب زلزله های گذشته یا مطالعات تحلیلی و آزمایشگاهی روابطی که بین سطح زلزله و میزان خسارت در تیپ های مختلف ساختمان ارتباط برقرار کند، استخراج می شوند، مثلا با کمک روابطی که برای ساختمان های کوتاه بتنی با شرایط طرح و ساخت ایران به دست می آید، می توان برای هر سطح از زلزله ، از درصد تخریب ساختمان های بتنی تخمینی داشت . در این روش ارزیابی ، ابتدا سطح زلزله در نقاط مختلف شهر برآورد شده سپس برآورد درصد تخریب هر نوع ساختمانی صورت می گیرد. با کمک آمار، تعداد ساختمان موجود هر تیپ نیز در دسترس است و لذا تعداد کل ساختمان های تخریب شده در نقاط مختلف شهر قابل برآورد هستند. با توجه به آمار ساکنان می توان تخمینی از تعداد مجروحان و کشته ها نیز داشت و با این گونه اطلاعات می توان به برنامه ریزی و امور مرتبط با مدیریت بحران اقدام کرد. روش های ارزیابی کیفی: روش های ارزیابی کلی برای کسب شمایی کلی از وضعیت آسیب پذیری ساختمان های شهر مناسب است ، ولی در مورد هر ساختمان ، اطلاعاتی قابل اتکا فراهم نمی کند. مزیت این روش ، کسب سریع اطلاعات در مقیاس شهر یا ناحیه یا محله است. اگر هدف بررسی آسیب پذیری ساختمان ها با در نظر گرفتن شرایط واقعی تر هر ساختمان و همراه با سرعت عمل موردنظر باشد، از روش های ارزیابی کیفی استفاده می شود. این روش ها بخصوص در مورد ساختمان هایی مثل مدارس که به تعداد زیاد در یک شهر، منطقه یا کشور وجود دارند، برای غربال و تقسیم بندی آنها از لحاظ آسیب پذیری لرزه ای مفید هستند. یعنی به جای این که هر مدرسه تحت مطالعات زمانبر و هزینه بر کمی و دقیق قرار گیرد، می توان ابتدا تعداد زیادی از مدارس را با مطالعه کیفی رده بندی کرد تا با اولویت بندی آنها، بهینه تر از بودجه اختصاص داده شده به بهسازی استفاده شود.ارزیابی کیفی در اغلب اوقات به صورت ارزیابی سریع با کمک فرم های مخصوص صورت می گیرد. در فرم ها با توجه به هندسه کلی ساختمان و منظم و نامنظم بودن آن ، وجود اطلاعاتی از قبیل دفترچه محاسبه و نقشه ها درباره وضعیت ساختمان تصمیم گیری می شود. گونه ای از روش های ارزیابی کیفی در تعیین وضعیت ساختمان های صدمه دیده در زلزله به کار می رود. در این مورد، نتیجه بررسی به صورت پلاکارد سبز در مورد ساختمانی که افراد به آن اجازه ورود دارند، پلاکارد زرد برای ساختمان با اجازه ورود محدود (برخی قسمت های آن خطرناک و غیرقابل ورود است) و پلاکارد قرمز برای ساختمانی که ورود افراد به آن ممنوع است ، ارائه می شود. وقتی روش ارزیابی کیفی در ارزیابی ساختمان «موجود» به کار گرفته می شود، معمولا در فرم ها به عواملی نظیر میزان خطر زلزله در ساختگاه ساختمان ، شرایط خاک محل ، تیپ و نوع ساختمان و سازه آن ، انواع نامنظمی های موجود در پلان و ارتفاع و اهمیت ساختمان توجه شده است و با کمک جداولی به هر مورد، امتیازی داده می شود که در نهایت امتیاز سازه ای ساختمان را معین می کند. در برخی فرم ها به اجزای غیرسازه ای نیز توجه شده است و شاخصی برای وضعیت این اعضا نیز حاصل می شود که در نهایت با ترکیب 2 امتیاز سازه ای و غیرسازه ای ، امتیاز لرزه ای آن ساختمان خاص تعیین می گردد. این امتیاز برای طبقه بندی و رده بندی ساختمان مناسب است. روش های ارزیابی کمی: این روش ها بر تحلیل و مدلسازی رایانه ای ساختمان برای ارزیابی آسیب پذیری آن متکی هستند. عموما این روش ها با شناخت وضعیت موجود ساختمان آغاز می شوند. این قسمت کار در عمل ، وقت گیرترین و پردردسرترین قسمت کار است. بخصوص اگر ساختمان موجود فاقد نقشه و مدارک فنی باشد یا در حال ساخت دچار تغییرات طراحی و اجرایی شده باشد، بخش عمده ای از دستورالعمل های ارزیابی کمی ساختمان های موجود به ضوابط و معیارهای شناخت وضعیت ساختمان اختصاص دارد. هدف از این معیارها، ضابطه مند کردن روال انجام سونداژها (برداشت نازک کاری و رویه عناصر سازه ای برای تعیین ابعاد و وضعیت اعضا) و آزمایش های مصالح موردنیاز است. پس از شناخت وضعیت موجود ساختمان به همراه ارزیابی ها و آزمایش های لازم به مدل سازی رایانه ای ساختمان اقدام می شود تا عملکرد آن در سطوح زلزله موردنظر بررسی شود.در صورتی که این مطالعات ، آسیب پذیری ساختمان را برای سطح زلزله و سطح عملکرد موردنظر نشان دهند، به بررسی گزینه های مختلف برای بهسازی ساختمان اقدام خواهد شد.

زلزله های صد سال اخیر در ایران و جهان

طی 100 سال اخیر، زلزله‌ در مناطق مختلف جهان، جان صدها هزار نفر را گرفته و پیشرفت‌هایى که بشر در زمینه زلزله شناسى کسب کرده، به میزان ناچیزى از شمار قربانیان این فاجعه طبیعى کاسته است پایگاه اینترنتى بخش فارسى بی.بی.سى تاریخچه‌اى از زلزله‌هاى یکصد سال اخیر جهان ارائه کرده که با استناد به گزارش این پایگاه، روزشمارى از آن را مى‌آوریم.

زلزله در ایران
بزرگترین زمین‌لرزه یک‌صد سال اخیر ایران، زلزله استان گیلان بوده که 21 ژوئن 1991 برابر با 31 خرداد 1369 روى داد و در اثر آن حدود 40 هزار نفر کشته شدند.
در زلزله بم نیز که 26 دسامبر 2003 برابر 5 دى 1382 روى داد نزدیک به 30 هزار نفر کشته شدند. در این زمین لرزه همچنین تقریبا تمام ارگ تاریخى بم ویران شد.
در زمین‌لرزه 22 فوریه 2005 برابر با 3 اسفند 1383 نیز که به بزرگى 4/6 درجه به مقیاس ریشتر در منطقه‌اى دور افتاده در نزدیکى شهر زرند در استان کرمان روى داد، صدها نفر کشته‌شدند.
در ماه مى 1997 نیز بیش از هزار و 600 نفر در بیرجند در شرق ایران در اثر وقوع زلزله اى به بزرگى 1/7 درجه در مقیاس ریشتر، کشته شدند.
زمین لرزه طبس نیز که ماه سپامبر 1978 برابر با شهریور 1356 در شمال شرق ایران روى داد، هزاران کشته بر جاى گذاشت.
زلزله سپتامبر 1962 در منطقه بوئین زهرا در نزدیکى قزوین در ایران بیش از 20 هزار کشته داشت.

زلزله در جهان:
بزرگترین زمین‌لرزه در جهان، زلزله‌اى بود که در آبهاى اقیانوس هند روى داد و سونامى یا تسونامى نام گرفت. در اثر این زمین‌لرزه که 26 دسامبر 2004 برابر با 5 دى 1383، به بزرگى 9 درجه در مقیاس ریشتر روى داد، امواجى عظیم سواحل بسیارى از کشورهاى آسیایى مجاور اقیانوس هند را درنوردید و به کشته شدن صدها هزار نفر و ناپدید شدن افراد بسیارى انجامید.

زمین‌لرزه 28 مارس 2005 که به بزرگى 7/8 درجه در مقیاس ریشتر سواحل جزیره نیاس در اندونزى واقع در غرب سوماترا را لرزاند، حدود 1300 نفر کشته شدند.

24 فوریه 2004: در اثر وقوع زمین لرزه در شهرهاى مدیترانه‌اى کشور مراکش، دست کم 500 نفر کشته شدند. الجزایر شاهد شدیدترین زلزله در بیش از دو دهه تاریخ خود بود. وقوع زلزله در 21 مه 2003 در این کشور 2000 کشته و بیش از 8000 مجروح بر جاى گذاشت. 1

مه 2003: در اثر زمین لرزه در منطقه جنوب شرق ترکیه، بیش از 160 نفر از جمله 83 کودک در یک خوابگاه کشته شدند.

24 فوریه 2003: زمین لرزه در منطقه شین جیانگ در غرب چین به کشته شدن بیش از 260 نفر و تخریب حدود 10 هزار خانه منجر شد.

31 اکتبر 2002: زلزله، تمامى شاگردان یک کلاس درس را در دهکده اى در جنوب ایتالیا به کام مرگ فرستاد. در این زمین‌لرزه ساختمان مدرسه در اثر زلزله بر سر کودکان فرو ریخت.

بزرگترین زمین‌لرزه هند نیز در 26 ژانویه 2001 روى داد. این زمین‌لرزه‌ که به بزرگى 9/7 درجه در مقیاس ریشتر بود، بخش اعظم ایالت گوجرات در شمال غرب هند را نابود کرد و 20 هزار کشته برجاى گذاشت. در اثر این زلزله، بیش از یک میلیون نفر بى خانمان شدند. شهرهاى بوج و احمدآباد متحمل سنگین ترین خسارات ناشى از این زلزله شدند. 12

نوامبر 1999: در اثر وقوع زلزله اى به قدرت 2/7 در مقیاس ریشتر در شهر "دوچه" در شمال غربترکیه، حدود 400 نفر جان باختند.

21 سپتامبر 1999: زلزله اى به بزرگى 6/7 درجه در مقیاس ریشتر در تایوان رخ داد و حدود دوهزار و 500 نفر را به کام مرگ فرستاد. تمامى شهرهاى این جزیره در اثر زلزله خسارت دیدند.

17 اوت 1999: زلزله اى به بزرگى 4/7 درجه در مقیاس ریشتر شهرهاى "ازمیت" و "استانبول" ترکیه را به لرزه درآورد و بیش از 17 هزار کشته بر جاى گذاشت. 30

مه 1998: وقوع زمین شدید در شمال افغانستان به کشته شدن بیش از چهار هزار نفر منجر شد.

27 مه 1995: جزیره دورافتاده ساخالین در روسیه صحنه وقوع یک زلزله شدید به بزرگى 5/7 درجه در مقیاس ریشتر بود که یک هزار و 989 روس در اثر آن کشته شدند.

17 ژانویه 1995: زلزله در شهر کوبه ژاپن که کشورى زلزله‌خیز است و این امر در آنجا امرى عادىمحسوب مى‌شود به کشته شدن 6 هزار و 430 نفر منجر شد.

30 سپتامبر سال 1993 : در اثر وقوع زلزله در غرب و جنوب هند، حدود 10 هزار نفر کشته شدند.

7 دسامبر 1988: زلزله اى به بزرگى 9/6 درجه در مقیاس ریشتر مناطق شمال غرب جمهورى ارمنستان را به لزره درآورد و 25 هزار کشته بر جاى گذاشت.

سپتامبر 1985: مکزیکوسیتى، پایتخت مکزیک، شاهد زلزله اى شدیدى بود که ساختمان ها را با خاک یکسان کرد و بیش از 10 هزار کشته بر جاى گذاشت.

28 ژوئیه 1976: در شهر تانگشان چین زلزله اى رخ داد که شهر را به ویرانه اى تبدیل کرد و جان دست کم 250 هزار نفر را گرفت.

23 دسامبر 1972: در شهر "ماناگوآ"، پایتخت نیکاراگوئه زلزله اى به بزرگى 5/6 درجه در مقیاس ریشتر رخ داد و تا 10 هزار نفر را به کام مرگ فرستاد. ساختمان هاى بلندى که بدون رعایت اصول ایمنى ساخته شده و به راحتى فروریختند، عامل فاجعه اى خوانده شد که آغازگر آن زلزله بود.

31 مه 1970: زمین‌لرزه رشته‌کوه‌هاى "آند" در کشور پرو، باعث رانش زمین شد، شهر یونگى را مدفون کرد و 66 هزار را به کام مرگ فرستاد.

26 ژوئیه 1963: زلزله اى به بزرگى 9/6 درجه در مقیاس ریشتر شهر "اسکوپیه"، مرکز مقدونیه را به لرزه درآورد و یک هزار نفر را کشت.

22 مه 1960: شدیدترین زلزله اى که تاکنون در جهان ثبت شده به بزرگى 5/9 درجه در مقیاس ریشتر کشور شیلى را ویران کرد.

بزرگترین زمین‌لرزه یکصد سال اخیر ژاپن نیز اول سپتامبر 1923 در توکیو روى داد و به کشته شدن 142 هزار و 800 نفر منجر شد.

18 آوریل 1906: در سانفرانسیسکو، یک رشته زمین‌لرزه‌هاى شدید به وقوع پیوست که تا یک دقیقه ادامه یافت. در پى وقوع این زمین لرزه، بین 700 تا 3000 نفر یا در اثر فرو ریختن ساختمان ها و یا بروز حریق کشته شدند.